Epiko

Ano ang Epiko?

   Ang epiko ay uri ng panitikan na tumatalakay sa mga kabayanihan at pakikipagtunggali ng isang tao o mga tao laban sa mga kaaway na halos hindi mapaniwalaan dahil may mga tagpuang makababalaghan at di-kapani-paniwala. Kuwento ito ng kabayanihan na punung-puno ng mga kagila-gilalas na mga pangyayari. Bawat pangkatin ng mga Pilipino ay may maipagmamalaking epiko.

   Sa mahigpit na kahulugang pampanitikan, ang epiko (may titik o sa huli, isang pandiwa) ay isang paglalahad na makabayani o bumabayani, samantalang ang epika (may titik a sa huli, isang pangngalan) ay tulang-bayani, paglalahad na patula hinggil sa bayani.
May mga epikong binibigkas at mayroong inaawit.

Katangiang Pampanitikan:
   Ang mga epiko ay nasa anyo ng berso o talata ngunit ito ay iba-iba at bukod-tangi sa bawat rehiyon at hindi maikukumpara sa mga Kanluranin na epiko.

Ang ilang katangian ng ibang epiko ay:

• ang paggamit ng mga bansag sa pagkilala sa tiyak na tao
  
• mga inuulit na salita o parirala
  
• mala-talata na paghahati o dibisyon sa mga serye ng kanta
  
• kasaganaan ng mga imahe at metapora na makukuha sa pang-araw-araw na buhay at kalikasan (halaman, hayop, mga bagay sa kalangitan, atbp).
  
• kadalasang umiikot sa bayani, kasama ang kanyang mga sagupaan sa mga mahihiwagang nilalang, anting-anting, at ang kanyang paghahanap sa kanyang minamahal o magulang; ito rin ay maaaring tungkol sa panliligaw o pag-aasawa.
  

Kahalagahan sa kultura

Ano ang ipinapakita ng epiko ng sinaunang kultura?

Kung magpopokus sa tatlong punto: ang paulit-ulit na paksa at tema, ang pagsasalarawan ng mga lalaking bayani, at ang mga pangunahing babaeng karakter sa istorya; ating makikita kung paano naipapakita ng epiko ang kultura ng isang grupo ng tao.

• Ang Paulit-ulit na Paksa o Tema
  
• katapangan at pakikipagsapalaran ng bayani
  
• mga supernatural na gawa ng bayani
  
• pag-ibig at romansa
  
• panliligaw – pag-aasawa – pagbubuntis – mga yugto ng buhay
  
• kamatayan at pagkabuhay
  
• pakikipaglaban at kagitingan ng bayani
  
• kayamanan, kaharian at iba't ibang mga kasiyahan o piging
  
• mga ritwal at kaugalian
  
• ugnayan ng magkakapamilya

Ang Lalaking BayaniSa pagbabasa ng mga epiko, agad na makikita ang mga katangian ng isang bayani. Karamihan sa kanyang mga katangian ay maiuuri sa alin man sa sumusunod: pisikal, sosyal, at supernatural. Maaari ring isama ang kanyang intelektwal at moral na katangian. Ang Pangunahing Babaeng KarakterAng pangunahing babaeng karakter ay kadalasang ang babaeng iniibig ng bayani o maaari rin namang tinutukoy dito ang kanyang ina.